11 marca 1646 r. zmarł hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski. Wraz z jego śmiercią strażnik koronny Samuel Łaszcz stracił możnego protektora, który poprzez listy żelazne i egzempty chronił go przed odpowiedzialnością za liczne naruszenia prawa (ponoć miało na nim ciążyć 236 banicji i 37 infamii). Kilka tygodni po zgonie wodza Władysław IV wydał uniwersał, w którym zalecił starostom postępowanie wobec watażki zgodnie z literą prawa, zabraniając przy tym udzielania mu jakiegokolwiek wsparcia. Zaangażowanie króla w tę kwestię prawdopodobnie było konsekwencją działania szlachty kijowskiej, która dążyła do wyegzekwowania wyroków ciążących na Łaszczu. Władca uwzględnił tę sprawę również w legacji na sejmiki przedsejmowe 1646 r., polecając braci herbowej pochylić się nad sprawą unikających sprawiedliwości banitów i infamisów. Postulat ten spotkał się z uznaniem sejmików, które potraktowały go jako istotny problem oraz ujęły swoje stanowisko na ten temat w instrukcjach dla posłów na sejm.

W referacie omówiono opinie poszczególnych zgromadzeń szlacheckich oraz stanowisko sejmu we wspomnianej sprawie. Ponadto przybliżono sylwetkę Samuela Łaszcza oraz działania podejmowane przez Kijowian w celu pociągnięcia go do odpowiedzialności za przewiny, których się dopuścił.