dr Michał Zbigniew Dankowski

(Akademia Jagiellońska w Toruniu)

Strach przed absolutum dominium czynnikiem destabilizującym polski parlamentaryzm drugiej połowy XVII wieku

Hasło absolutum dominium stało się jednym z podstawowych oręży w celu osiągnięcia partykularnych korzyści politycznych u wszystkich frakcji parlamentarnych w kolejnych pokoleniach XVII w. Zakorzenienie obawy przed władzą absolutną monarchy było w narodzie szlacheckim tak powszechne i na tyle silne, że często zapominano o rzeczywistym znaczeniu absolutyzmu, jako doktryny politycznej powszechnie rozwijającej się w ówczesnej Europie. Umiejętnie używane przez demagogów pojęcie absolutum dominium podsycało u mas szlacheckich paniczny strach, torpedując wszelkie próby usystematyzowania procedur parlamentarnych i jakichkolwiek reform ustrojowych. Interes państwa schodził na plan dalszy i nie miał takiego znaczenia jak prawa podmiotowe warstwy uprzywilejowanej. Szlachta zazdrośnie broniła swoich wypracowanych przez stulecia przywilejów przed jakimikolwiek próbami wzmocnienia władzy królewskiej, co w efekcie doprowadziło do bezradności instytucji monarchy w podstawowych kwestiach politycznych, a ostatecznie do patologicznego zamrożenia ustroju państwa, niezdolnego do przeciwstawienia się zagrożeniom zewnętrznym, paradoksalnie grożących głównie ze strony państw, w których system ewoluował w stronę absolutyzmu. Najbardziej ucierpiał na tym polski parlamentaryzm, który stał się ofiarą upadku kultury politycznej społeczeństwa Rzeczypospolitej.

Organizatorzy
Dofinansowanie