Działające w ramach jednej prowincji małopolskiej sejmiki (lubelski, sandomierski, krakowski, księstw oświęcimskiego i zatorskiego) wniosły znaczący wkład w dorobek polskiego parlamentaryzmu. Wybrani na tych forach przedstawiciele szlachty niejednokrotnie podejmowali kluczowe decyzje w kwestiach dotyczących tak polityki wewnętrznej, jak i relacji Rzeczypospolitej z jej sąsiadami. Ich znaczenie w przestrzeni prawno-politycznej systematycznie rosło od 1572 r., chociaż w tym względzie zauważalna była przewaga znacznie starszych sejmików wielkopolskich. Przedstawiciele Małopolan byli też aktywni na wielu innych sejmikach, skutecznie rozwijając wzajemne relacje polityczne i towarzyskie. Utrzymywali wreszcie bliskie kontakty już nie tylko z dworem królewskim, ale również z wieloma ważnymi politykami świeckimi i duchownymi – elitą władzy w Rzeczypospolitej.
Systematyczne badania nad dziejami sejmików małopolskich rozpoczęły się jeszcze w XIX w. Istotną rolę w poznaniu organizacji tych zgromadzeń odegrała dokumentacja nestora polskiej historii prawa Adolfa Pawińskiego, który wraz ze swymi współpracownikami zarchiwizował spuściznę źródłową wielu sejmików, tworząc w ten sposób zasób, tzw. Teki Pawińskiego. W latach siedemdziesiątych XX w. zostały one zmikrofilmowane i są udostępniane przez Bibliotekę Naukową PAU i PAN w Krakowie. W ich zbiorze odnajdziemy także akta sejmikowe województw: krakowskiego, lubelskiego i sandomierskiego. W przeciwieństwie do dwóch pierwszych, które zachowały się do czasów nam współczesnych, nadto były i są systematycznie wydawane drukiem, przechowywane w Tekach Pawińskiego akta sejmiku województwa sandomierskiego stanowią unikatowy zbiór dokumentów. Oryginały uległy bezpowrotnemu zniszczeniu podczas II wojny światowej, co nie oznacza, że nie dysponujemy możliwością ich odtworzenia. Odpisy laudów i instrukcji poselskich wciąż znajdują się w zasobach archiwalnych wielu miejscowości sandomierszczyzny, co więcej, wiele z nich dostępnych jest w formie cyfrowej. Spośród czterech sejmików funkcjonujących na obszarze Małopolski sandomierski nie doczekał się jeszcze publikacji swych akt, chociaż pierwsze próby, poczynione przez Franciszka Kluczyckiego, miały miejsce w 1881 r.
Edycje drukowane akt sejmików małopolskich pojawiły się już w latach trzydziestych XX w. Zadania tego podjął się Stanisław Kutrzeba, a od lat pięćdziesiątych tego stulecia projekt kontynuował Adam Przyboś. Z kolei wydania drukiem akt sejmikowych województwa lubelskiego podjął się Henryk Gmiterek. Dwa tomy dokumentujące działalność tego sejmiku w latach 1572-1668 pojawiły się w 2016 i 2021 r. Wspomniany Franciszek Kluczycki jest też wydawcą akt sejmikowych księstwa oświęcimskiego i zatorskiego w okresie poprzedzającym włączenie tych terytoriów do państwa polskiego w 1563 i 1564 r. Akta tego sejmiku z lat późniejszych znajdują się w zbiorze dotyczącym działalności zgromadzeń szlacheckich województwa krakowskiego.
W referacie Autor skoncentrował się na wewnętrznej organizacji sejmików małopolskich w latach 1572-1648, ich składzie oraz wzajemnych relacjach sejmikującej szlachty. Istotnym elementem referatu są kwestie dotyczące sejmikowej dyplomacji. Autor zaprezentował również potencjalne możliwości wykorzystania akt sejmikowych do badań nad dziejami sejmików w Rzeczypospolitej. Podjął ponadto próbę całościowego spojrzenia na dotychczasowy dorobek badawczy i wydawniczy, wprost odnoszący się do dziejów sejmików małopolskich oraz możliwości wykorzystania technologii cyfrowych w badaniach nad tymi zgromadzeniami. Zaproponował i poddał pod dyskusję konkretne rozwiązania, które w prosty sposób można wykorzystać do kompleksowej rejestracji nie tylko samych sejmików, ale też analizy poszczególnych zagadnień. W ocenie Autora największą przeszkodę w badaniach nad historią sejmików szlacheckich stanowi brak spójnego, a zarazem jednolitego aparatu pojęciowego. Zbudowanie jednolitej bazy pojęć odnoszących się do zagadnień poruszanych przez sejmiki znacznie ułatwiłoby przygotowanie ich spójnych monografii.
